Zihgîr (Zehkîr, Şast, Şest, Küştüvan)

Ok atarken başparmağa takılan özel yüzüktür. Kelime Farsça’dır. “Çile” (zeh) ve “çeken” (kîr) kelimlerinden oluşmuştur. Türkler kelimeyi “zihgîr” olarak da okumuşlardır. Şast (Osmanlı Türkçesi’ndeki yazılışı sebebiyle “şest” de okunmuştur) kelimesi de aynı anlamda kullanılmıştır. Okçuların yetişmesinde “şasttan ve kabzadan geçme” şartı aranırdı. Kast edilen yay çekip ok atarak ter dökmenin gerekliliğiydi, ancak ok atmaktan çok günlük yay çekme egzersizler önemsendiğinden olsa gerek (bkz. Osmanlı Okçuluğunda Eğitim), bu ibarede  ok lafı geçmemektedir. Menzil atışlarında atış doğrultusundan sapmaların yönü de “şasta” veya “kabzaya” göre tanımlanırdı. Memluklar döneminde Kıpçak Türkçesi ile yazılmış bir eserde “küştüvan” olarak da geçmektedir.

Orduda deriden yapılmış zihgîrler kullanıldığı biliniyorsa da elde kalan örnek bulunmadığından, nasıl bir şey olduğu konusu tamamen karanlıktır. Müzelerde ve kişisel koleksiyonlarda bulunanlar fildişi, kemik, boynuz, yarı kıymetli taşlar ve metalden (gümüş, bronz) yapılmıştır. Altından yapılmış ve kıymetli taşlarla ve çok zengin bir işçilikle yapılmış olan az sayıda örnek, Topkapı Sarayı Müzesi’nde, Hazine Dairesi’nde sergilenmektedir.

Eldeki örneklerin büyük çoğunluğu, yüzük gibi parmağa geçen ve başparmağa doğru uzayan damla/üçgen formunda bir uzantısı (kaş) olan, halka kısmından bu uzantıya geçişin üzerine çilenin yerleştirildiği bir kenar (eşik) vasıtasıyla sağlandığı elips şeklinde bir yüzüktür. Bizans ya da erken Osmanlı dönemine tarihlenen zihgîrlerin hemen hepsi bronzdan yapılmıştır ve morfolojik olarak geç dönem örneklerinden bir hayli farklıdır. Mevcut örneklerde güvenilir bir tarihlendirme ya da hangi kültüre ait olduğuna dair güvenilir envanter bilgisi maalesef yoktur. Farklı kültürlerde yapısı benzer zihgîrler yapılıp kullanılmış olması da karışıklığı arttırmaktadır. Bir çok örneğin “Türk ya da Pers” diye tanımlandığı sıklıkla görülmektedir.